در ذهن بسیاری از مردم، گرجستان کشوری مبهم است که در مرز بین دو قاره قرار دارد. آیا این کشور بخشی از اروپا است یا متعلق به آسیا؟ اگر شما هم این سوال را دارید، باید بدانید که جواب این سوال به پیچیدگی‌های جغرافیایی و تاریخی مربوط می‌شود. در این مقاله قصد داریم تا به بررسی دقیق این موضوع پرداخته و حقایق جالبی را در مورد موقعیت گرجستان به شما ارائه دهیم.
گرجستان جزو اروپاست یا آسیا؟
گرجستان کشوری است که در تقاطع دو قاره قرار دارد. بخش عمده‌ای از گرجستان در آسیا واقع شده است، اما بخش غربی آن تا حدی به اروپا نزدیک است. این کشور در واقع پلی است میان دو قاره، جایی که تاریخ و فرهنگ هر دو قاره تأثیرات زیادی بر آن گذاشته است. از نظر جغرافیایی، بیشتر گرجستان در قاره آسیا قرار دارد، اما از نظر فرهنگی و سیاسی، بسیاری از گرجی‌ها خود را بخشی از اروپا می‌دانند.
این موقعیت خاص گرجستان باعث شده است که در دسته‌بندی‌های جغرافیایی اغلب مورد توجه قرار گیرد و به نوعی یک کشور مرزی بین اروپا و آسیا محسوب شود. به همین دلیل، گرجستان به عنوان کشوری با ویژگی‌های خاص شناخته می‌شود که در دل خود همزمان هویت‌های آسیایی و اروپایی را داراست.
گرجستان جزو ایران بوده است؟
آیا می‌دانستید که گرجستان در گذشته بخشی از قلمرو ایران بوده است؟ این کشور با تاریخ و فرهنگ غنی خود، در دوران‌های مختلف جزو امپراتوری‌های بزرگ آسیای غربی به حساب می‌آمد و در برخی دوره‌ها تحت سلطه ایران قرار داشت. گرجستان در دوران‌های باستان، به ویژه در زمان‌های هخامنشیان (از ۵۵۰ پیش از میلاد تا ۳۳۰ پیش از میلاد)، ساسانیان (از ۲۲۴ میلادی تا ۶۵۱ میلادی) و حتی در دوره‌های پس از اسلام در زمان امپراتوری‌های ایرانی مانند صفویان (۱۵۰۱–۱۷۳۶ میلادی)، به عنوان بخشی از امپراتوری ایران شناخته می‌شد.
یکی از دوره‌های تاریخی مهم که نشان می‌دهد گرجستان جزو ایران بوده، مربوط به دوران ساسانیان است. در این زمان، از اوایل قرن سوم میلادی تا قرن هفتم، گرجستان تحت حکمرانی شاهان ایرانی بود و حتی در جنگ‌ها و تعاملات سیاسی با روم و دیگر امپراتوری‌ها، ایران و گرجستان متحد بودند. در واقع، گرجستان به عنوان یکی از بخش‌های مهم در مرزهای غربی ایران در برابر تهدیدهای روم و سپس عثمانی‌ها ایفاگر نقش کلیدی بود.
علاوه بر این، در زمان‌های بعدی نیز گرجستان در دوران‌های مختلف با ایران روابط نزدیکی داشت و از لحاظ فرهنگی و مذهبی تأثیرات زیادی از ایران گرفت. در دوران صفویان، گرجستان نه تنها به‌عنوان یک استان مهم، بلکه به‌عنوان یک منطقه استراتژیک در برابر تهدیدات خارجی نیز شناخته می‌شد. در همین دوران، شاه عباس اول صفوی گرجستان را به طور کامل تحت سلطه ایران درآورد.
یکی از نمونه‌های برجسته این تأثیرات، زبان گرجی است که برخی واژگان آن از زبان فارسی گرفته شده است. همچنین، در معماری گرجی و آداب و رسوم مردم این کشور می‌توان آثار تمدن ایران را مشاهده کرد.
این تاریخ مشترک باعث شده تا روابط امروز ایران و گرجستان همچنان دوستانه و پررنگ باشد. بسیاری از گرجی‌ها خود را به نوعی با تاریخ ایران پیوند می‌دهند و همین ارتباطات تاریخی را می‌توان در جشن‌ها، آداب و رسوم، و حتی در هنرهای گرجی مشاهده کرد.
پس گرجستان نه تنها در گذشته بخشی از ایران بوده، بلکه این پیوندها تا امروز در ذهن مردم و فرهنگ گرجی‌ها باقی مانده است.
گرجستان چه زمانی از ایران جدا شد؟
گرجستان در طول تاریخ مدت‌ها تحت سلطه امپراتوری‌های مختلف، از جمله ایران قرار داشت. اما جدا شدن گرجستان از ایران در واقع یک فرآیند طولانی و پیچیده بود که طی قرن‌ها و در چند مرحله مختلف اتفاق افتاد. این کشور تا قرن نوزدهم به‌عنوان بخشی از امپراتوری ایران شناخته می‌شد، ولی سرانجام تحت تأثیر تغییرات سیاسی و نظامی منطقه، استقلال نسبی خود را به دست آورد.
یکی از مهم‌ترین دوره‌ها در تاریخ گرجستان، دوران صفویه است. در زمان شاه عباس اول، گرجستان جزو سرزمین‌های تحت کنترل ایران بود. اما پس از مرگ شاه عباس و در نتیجه ضعف امپراتوری صفوی، گرجستان به تدریج استقلال خود را بیشتر و بیشتر از دست داد. در همین دوره بود که کشورهای خارجی از جمله روسیه به تدریج نفوذ خود را در گرجستان افزایش دادند.
در اوایل قرن نوزدهم، گرجستان در نتیجه جنگ‌ها و توافقات مختلف، به‌ویژه پس از توافقات موسوم به “پیمان گلستان” (1813) و “پیمان ترکمنچای” (1828)، عملاً تحت کنترل روسیه قرار گرفت. این دو پیمان پس از جنگ‌های ایران و روسیه به امضاء رسید و طبق آن‌ها، ایران مجبور شد بخش‌هایی از اراضی قفقاز، از جمله گرجستان، را به روسیه واگذار کند.
گرجستان در نهایت در سال ۱۸۲۸ به‌طور رسمی از ایران جدا شد و به بخشی از امپراتوری روسیه تبدیل شد. این تغییرات سیاسی به دلیل دخالت روس‌ها و شکست‌های نظامی ایران در جنگ‌های مداوم با روسیه اتفاق افتاد. پس از این زمان، گرجستان تحت سلطه روس‌ها قرار گرفت و دیگر تحت کنترل ایران نبود.
این جدا شدن از ایران نه تنها تحولی سیاسی، بلکه یک تغییر فرهنگی و اجتماعی بزرگ برای گرجستان به همراه داشت. تحت سلطه روسیه، گرجستان به‌عنوان یک استان روسی اداره می‌شد، و این روند باعث شد تا گرجی‌ها تحت تأثیر فرهنگ و سیاست‌های روسیه قرار بگیرند. اما با این حال، گرجی‌ها همیشه هویت ملی و فرهنگی خود را حفظ کردند و پس از انقلاب روسیه و فروپاشی امپراتوری روسیه، گرجستان به‌عنوان یک کشور مستقل در سال ۱۹۱۸ اعلام موجودیت کرد.
بنابراین، گرجستان از ایران در نتیجه جنگ‌ها، معاهدات و تغییرات بزرگ سیاسی به‌ویژه در قرن نوزدهم جدا شد و مسیر تاریخی جدیدی را آغاز کرد.
گرجستان جزو کدام قاره است؟
گرجستان کشوری است که مرز میان دو قاره آسیا و اروپا را تشکیل می‌دهد. جغرافیای این کشور به گونه‌ای است که بیشتر آن در قاره آسیا واقع شده، اما به دلیل ویژگی‌های فرهنگی، تاریخی و سیاسی خاص، بسیاری از گرجی‌ها خود را اروپایی می‌دانند. گرجستان به‌طور کلی جزو کشورهای اوراسیا محسوب می‌شود که هم از منظر جغرافیایی و هم از نظر هویتی در میان دو قاره آسیا و اروپا قرار دارد. این موقعیت ویژه به گرجستان شخصیت منحصربه‌فردی داده است که در مرزهای جغرافیایی و فرهنگی هر دو قاره نقش مهمی ایفا می‌کند.
نقشه گرجستان و کشورهای همسایه
گرجستان در منطقه قفقاز جنوبی واقع شده و با کشورهای روسیه، ارمنستان، آذربایجان و ترکیه هم‌مرز است. از سمت شمال با روسیه، از شرق با آذربایجان، از جنوب با ارمنستان و ترکیه، و از غرب با دریای سیاه هم‌مرز است. این موقعیت جغرافیایی، گرجستان را به یک نقطه اتصال استراتژیک بین اروپا و آسیا تبدیل کرده است. نقشه گرجستان نشان می‌دهد که این کشور در دل منطقه‌ای پر تردد قرار دارد که هم از نظر تاریخی و هم اقتصادی، نقش حیاتی در ارتباطات منطقه‌ای ایفا می‌کند. این کشور دارای طبیعتی متنوع از کوه‌های قفقاز گرفته تا سواحل دریای سیاه است و هر یک از کشورهای همسایه تأثیرات فرهنگی خاص خود را بر گرجستان گذاشته‌اند.
برای اطلاع بیشتر از این کشور به محتوای سفر مراجعه کنید.
