ناصرالدین شاه قاجار، اولین پادشاه ایرانی بود که پایش به اروپا باز شد. او طی سه سفر رسمی به فرنگ، خاطرات جالبی از دیدار با رهبران، بازدید از شهرهای بزرگ و پیشرفت‌های علمی و صنعتی آن دوران ثبت کرد. اما هدف این سفرها چه بود؟ در ادامه نگاهی به این سفرنامه خواهیم داشت.
اولین سفر ناصرالدین شاه قاجار به اروپا
در سال ۱۸۷۳ میلادی، ناصرالدین شاه با همراهی برخی از درباریان و مقامات دولتی، برای اولین بار راهی اروپا شد. این سفر که چندین ماه به طول انجامید، شامل بازدید از کشورهایی چون فرانسه، انگلستان، آلمان، ایتالیا و اتریش بود. در جریان این سفر، شاه قاجار با رهبران اروپایی از جمله ملکه ویکتوریا دیدار کرد، از نمایشگاه‌های جهانی بازدید کرد و تحت تأثیر تکنولوژی و پیشرفت‌های صنعتی اروپا قرار گرفت. خاطرات سفر ناصرالدین شاه از این بازدیدها سرشار از توصیف‌های دقیق و جذاب از فرهنگ و سبک زندگی اروپاییان است.
دومین سفر ناصرالدین شاه قاجار
در سال ۱۸۷۸ میلادی، ناصرالدین شاه برای دومین بار به اروپا سفر کرد. در این سفر، او توجه ویژه‌ای به توسعه‌ی صنعت و تکنولوژی داشت و در بازدیدهای خود از کارخانه‌های بزرگ و مراکز تحقیقاتی اروپا اطلاعات بسیاری کسب کرد. سفرنامه ناصرالدین شاه به فرنگ از این دوره نشان می‌دهد که شاه به دنبال مدرن‌سازی ایران بود، اما با موانع زیادی در داخل کشور روبه‌رو شد.
سومین سفر ناصرالدین شاه به اروپا
سفر سوم ناصرالدین شاه به اروپا در سال ۱۸۸۹ انجام شد و یکی از طولانی‌ترین و پرماجراترین سفرهای او بود. او در این سفر علاوه بر بازدید از کشورهای قبلی، به مناطقی جدید نیز سفر کرد. عکس‌های ناصرالدین شاه در فرنگ نشان می‌دهد که او در این دوره به شدت تحت تأثیر پیشرفت‌های اروپا قرار داشت. در این سفر، او قراردادهایی برای احداث خطوط تلگراف و توسعه صنعت ایران امضا کرد.
هدف سفرهای ناصرالدین شاه به اروپا چه بود؟
دلایل متعددی پشت سفرنامه ناصرالدین شاه به اروپا وجود داشت. برخی از اهداف اصلی این سفرها عبارت بودند از:
- آشنایی با پیشرفت‌های علمی و صنعتی غرب و بررسی راه‌های مدرن‌سازی ایران
- ایجاد روابط دیپلماتیک با کشورهای اروپایی و جلب حمایت آن‌ها در مسائل داخلی و بین‌المللی
- مشاهده سبک زندگی اروپاییان و مقایسه آن با ایران
- جذب سرمایه‌گذاری خارجی برای توسعه زیرساخت‌های کشور
عکس‌های ناصرالدین شاه در اروپا و توصیف‌های او از این سفرها، نشان‌دهنده علاقه‌ی او به دنیای غرب و تلاش برای تحول ایران است. اما آیا این تلاش‌ها به نتیجه رسیدند؟
برای مطالعه بیشتر در مورد سفرنامه‌های تاریخی، به مجله محتوای سفر مراجعه کنید.
